واحدهای موسسه مجمع الفکر الاسلامی
-
تاریخچه
معرفى اجمالى مجمع الفكر الاسلامى
مقدمه :
پيروزى انقلاب اسلامى و تاسيس جمهورى اسلامى ايران موج بيدارى دينى در جهان به ويژه كشورهاى اسلامى را به همراه داشت و رسالت انديشمندان و نويسندگان حوزه دين را در نشر معارف اصيل اسلامى دو چندان نمود. ازاين رو حضرت آيت اللّه محسن اراكى به همراه گروهى از علماى اهل قلم و انديشمند حوزه علميه دور هم جمع آمدند تا گامى در جهت اهداف بلند انقلاب اسلامى بردارند . بدين منظور تاليف و نشر انديشههاى اسلامى در حوزه فقه ، اصول ، كلام ، تاريخ ، تراجم و حديث و همچنين تحقيق آثار قلمى بزرگان حوزه علميه در راستاى احياء ميراث علمى را در دستور كار خود قرار داده و براى نيل به اين هدف بزرگ « مؤسسه مجمع الفكر الاسلامى » را در سال ۱۳۶۶ تاسيس نمودند .
اين مؤسسه كار خود را با برگزارى كنگره بزرگداشت و تحقيق آثار شيخ اعظم انصارى قدسسره به اوج رساند و در كنف حمايت مقام معظم رهبرى دام ظله العالى و با ارشاد معظم له به فعاليت پژوهشى و علمى خود ادامه داد . در اين رابطه آيت اللّه اراكى در تاريخ 1373/7/3در خصوص ادامه پژوهش حول آثار شيخ انصارى در مجمع الفكر الاسلامى كتبا از محضر مقام معظم رهبرى كسب تكليف كردند كه معظم له در پاسخ فرموده
بودند :
« به جناب آقـاى اراكـى گفته شـود : اگر مــراد از مجـمع، همان مجموعه ى مباركى است كه خود ايشان در آن سرگرم تحقيقاتند ، پيشنهاد ايشان مورد پسند اينجانب است » .
بحمد اللّه بیش از سى سال است كه اين مجموعه مبارك به تحقيق و پژوهش حول معارف اسلامى اشتغال دارد . -
هیات موسس
1)حضرت آیت الله اراکی (دامت برکاته)
موسس و رئیس هیئت امنای مجمع الفکر الاسلامی می باشند که اشراف ونظارت علمی بر پروژههای پژوهشی دارند.
2)حجة الاسلام و المسلمین یوسفی غروی
از مورخان برجسته و مطرح حوزه علمیه بوده که مسئولیت مستقیم گروه علمی تاریخ را بر عهده دارند.
3)حجة الاسلام و المسلمین حسین کرمی
-
مدیر سابق
« وَمَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهَاجِرا إِلَى اللّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللّهِ »
فرازى از زندگينامه عالم وارسته و زاهد حضرت حجت الاسلام والمسلمين حاج شيخ محمد نبى زاده ( رحمة الله عليه )
در دهم مرداد سال ( ۱۳۲۸ ه . ش ) در روستاى سرايدشت از توابع شهرستان رودسر ديده به جهان گشود كه تقدير و سرنوشت او بدين گونه رقم خورد . دوره ابتدايى را در مكتب خانه گذراند ، سپس وارد حوزه علميه رودسر شد و براى كسب علوم و معارف اسلامى به حوزه علميه قم عزيمت نمود . سال ( ۱۳۴۲ ه . ش ) به حوزه علميه نجف اشرف هجرت كرد و حدود ( ۸ ) سال در جوار بارگاه ملكوتى حضرت على عليهالسلام از عنايات آن حضرت بهره برد و از تشعشع علم عالمانى همچون حضرات آيات شهيد سيد محمد باقر صدر ، سيد نور الدين اشكورى ، سيد كاظم حسينى حائرى بهرهمند گرديد . در سال ( ۱۳۵۰ ) به ايران بازگشت و در شهر مقدس قم اقامت گزيد . و از محضر آيات عظام حاج ميرزا كاظم تبريزى ، حاج ميرزا جواد آقاتبريرى ، وحيد خراسانى ، جوادى آملى علوم و معارف اسلامى و ادبيات عرب ، فقه و اصول ، تفسير قرآن ، فلسفه و اقتصاد اسلامى را آموخت و به مدارج علمى حوزوى (خارج فقه و اصول) و در علوم دانشگاهى نيز موفق به دريافت مدرك دكترى تخصصى اقتصاد اسلامى از دانشگاه علامه طباطبايى تهران نائل گرديد . اين عالم وارسته و مجاهد خستگىناپذير در روزهاى آغازين انقلاب شكوهمند اسلامى ايران در مبارزه با رژيم ستمشاهى متحمل رنجها و زحمات فراوانى شد ، و با توجه به روحيه انقلابى و حقطلبى و با تبعيت از رهنمودهاى ولى فقيه بنا به دستور شهيد آيت الله بهشتى سال هاى متمادى در ستاد هيأت هفت نفره واگذارى زمين كشور به عنوان حاكم شرع در احقاق حق كشاورزان تلاشهاى بىشائبهاى انجام داد . سرانجام اين عالم بى مدعا و خستگىناپذير و از خود گذشته ، در حالى كه ( ۶۳ ) بهار از عمر پربارش را تجربه كرده بود ، روز چهارشنبه ۱۶ / ۱۲ / ۹۱ هنگام عزيمت براى مأموريت و جهاد فرهنگى بر اثر سانحه دلخراش تصادف به لقاء الله پيوست .
سوابق سياسى و اجرايى :
( ۱ ) شركت در تجمعات اعتراضآميز علماء وطلاب حوزه علميه نجف اشرف زمان اقامت در عراق ؛ ( ۲ ) مبارزه عليه رژيم شاهنشاهى درشمال كشور ؛ ( ۳ ) حاكم شرع امور اراضى استان گيلان ؛ ( ۴ ) قائم مقام نماينده ولى فقيه در امور اراضى كشور ؛ ( ۵ ) رئيس اداره كل بازرسى سازمان اموراراضى كشور ؛ ( ۶ ) مدير و عضو هيئت علمى مركز تحقيقاتى مجمع الفكر الاسلامى قم ؛ ( ۷ ) عضو انجمن اقتصاد اسلامى حوزه علميه قم ؛ ( ۸ ) استاد دانشگاه علامه طباطبايى تهران
گزيده آثار :
( ۱ ) درآمدى بر سلامت محيط زيست ؛ ( ۲ ) درآمدى بر مقررات فقهى امور اراضى ؛ ( ۳ ) مبانى فقهى اقتصاد اسلامى ؛ ( ۴ ) موسوعة مؤلفى الاماميه ؛ ( ۵ ) سيرى اجمالى در مقررات هيئتهاى واگذارى زمين ؛ ( ۶ ) درآمدى بر انسان معاصر و نابسامانيهاى اجتماعى
-
ریاست موسسه
آشنایی با استاد:
استاد غلام عباس رفیع در سال 1356 در شهرستان آقاجاری زاده شد. پس از طی دوره دبستان و راهنمایی، به عنوان شاگرد ممتاز دبیرستان در رشته علوم تجربی شناخته شد.وی در دوران دبیرستان مطالعات گسترده ای در حوزه دین داشت و همین علاقه به مطالعات علوم دینی باعث علاقه وی به مباحث دینی شد. پس از اخذ دیپلم وارد دوره مقدس سربازی شد و آموزش های نظامی را طی دو سال گذراند.
حجت الاسلام رفیع پس از اتمام سربازی، تحصیلات رسمی حوزوی خود را در قم آغاز کرد. ادبیات و اصول فقه مقدماتی را در مدرسه علمیه کرمانی ها و اصول فقه سطح عالی را در محضر اساتیدی همچون حضرات حیدری فسایی، مفیدالدین آملی، نائینی و علی اکبریان گذراند. وی در علوم عقلی و فلسفه از محضر حضرت آیت الله موسوی گرگانی بهره مند گردید و درس خارج فقه و اصول را نزد حضرت آیت الله علیدوست گذراند.
استاد رفیع این توفیق را داشته که به مدت پانزده سال در مدارس شهیدین، حقانی، کرمانی ها و صدوقی به تدریس دوره مقدمات و سطح بپردازد و هم اکنون در حال تدریس روش شناسی استنباط به طلاب درس خارج هستند.
در کنار مباحث علمی و آموزشی، ایشان به تبلیغ و ترویج فرهنگی اهمیت به سزایی قائل بوده و هستند؛ از جمله: تبلیغ های دانش آموزی، تبلیغ در مناطق اهل سنت، برگزاری کلاس های آموزشی برای مبلغین جامعه الزهرا و دوره های انسان شناسی برای دانشجویان.
همچنین در عرصه پژوهشی با توجه به تاکیدی که برکاربردی کردن علوم دینی و پیاده سازی آن در بسترهای اجتماعی دارند، طرح ها و پژوهش هایی را به انجام رسانده اند؛ از جمله:
نظارت بر تدوین کتاب نظام نامه تربیتی اسلام؛
طرح مفصل مدرسه علمیه مطلوب که شامل سی پروژه برای مدیریت یک مدرسه علمیه مطلوب است؛
و مدیر دلالت طرح تبویب جدید احادیث با نام السنة الشریفه است که جایگاه مباحث و موضوعات را در دین اسلام مشخص کرده و می توان لین طرح را مانیفستی از اسلام را با لحاظ تقریب مذهبی در نظر گرفت. -
ساختار سازمانی
-
افتخارات احراز شده
-
آشنايى با كنگره جهانى برزگداشت دويستمين سالگرد تولد شيخ انصارى
در آستانه دويستمين سالگرد ولادت استاد الفقهاء والمجتهدين شيخ مرتضى انصارى قدس سره ، مجدّد و بنيانگزار مبانى نوين اصول فقه و فقاهت شيعه به امر مطاع مقام معظم رهبرى حضرت آية اللّه خامنه اى ( مدظله العالى ) كنگره جهانى شيخ انصارى قدس سره به منظور بزرگداشت دويستمين سالگرد ولادت اين نابغه شهير شيعه از ۲۳ تا ۲۷ آذرماه سال جارى در شهرهاى قم و دزفول برگزار خواهد شد . انديشه شكل گيرى چنين كنگرهاى به سال ۱۳۶۹ و در پى پيشنهاد حضرت آیة الله محسن اراكى ، نماينده مقام معظم رهبرى ( مدظله العالى ) و امام جمعه محترم شهرستان دزفول به محضر ولى امر مسلمين حضرت آية اللّه خامنه اى ( مدظله العالى ) و استقبال و حمايت گسترده معظم له از اين اقدام عظيم باز مىگردد .
به طور كلى می توان اهداف برگزارى اين كنگره را به شرح زير برشمرد :
۱ ـ شناساندن دستاوردهاى عظيم انديشه فقهی آل محمد(صلى الله عليه و آله) در حوزه هاى شيعى به مجامع علمى وفرهنگى ايران و جهان ؛
۲ ـ معرفى روحانيت شيعه و چهره هاى برجسته علمى ـ فقهى و نماياندن زواياى پنهان و آشكار ابعاد شخصيتى اين بزرگان ، به منظور حراست از دستاوردهاى عظيم علوم اسلامى و قدردانى از مقام بلند و استوار فقاهت ؛
۳ ـ تعميق ارزشهاى معنوى و اخلاقى در جامعه اسلامى خصوصا حوزه هاى علميه و ديگر مجامع علمى ، به منظور بازسازى روحى و معنوى و انعكاس انوار معنوى اهل البيت عليهم السلام در جامعه اسلامى .
به منظور دستيابى به چنين اهدافى و با تأكيدات مقام معظم رهبرى ( مدظله العالى ) مبنی بر حُسن برگزارى اين كنگره به نحوى كه شايسته شخصيت والاى شيخ اعظم (قدس سره) باشد ، از علماى اعلام و صاحبنظران بزرگوار حوزه هاى علميه و جوامع دانشگاهى خصوصا حوزه علميه قم دعوت به عمل آمد تا با تهيه مقالات علمى پيرامون شخصيت ، آثار و ابعاد شخصيت علمى و عملى شيخ انصارى(قدس سره) گام هاى مؤثرى در هر چه پربارتر كردن اين كنگره برداشته شود .
در همين راستا گروه تحقيق متشكل از تعدادى از فضلا و محققين مبرز حوزه علميه قم به سرپرستى جناب حجة الاسلام والمسلمين حاج شيخ محمد على انصارى جهت بررسى و تحقيق آثار و مؤلفات شيخ انصارى(قدس سره) تشكيل گرديد .
لازم به ذكر است آثارى كه تا كنون توسط گروه تحقيق مورد بررسى قرار گرفته و به وسيله واحد انتشارات به چاپ رسيده عبارت است از :
۱ ـ كتاب الصوم
۲ ـ كتاب احكام الخلل في الصلاة
۳ ـ كتاب رسائل فقهيه
۴ ـ كتاب الزكاة
۵ ـ حاشيه بر استصحاب قوانين
۶ ـ طهارت ج ۱
۷ ـ الخمس
۸ ـ وصايا و المواريث
۹ ـ مكاسب ج ۱
۱۰ ـ صلاة ج ۱
۱۱ ـ نكاح
۱۲ ـ قضاء و شهادات
۱۳ ـ مناسك حج
۱۴ ـ رساله عمليه ( صراط النجاة )
۱۵ ـ رساله تقليد
۱۶ ـ رساله مشتق
۱۷ ـ رساله رضاع
۱۸ ـ رساله مواريث
۱۹ ـ رساله قاعدة نفى الضرر
۲۰ ـ رساله عدالت
۲۱ ـ رساله التسامح في ادلة السنن
۲۲ ـ رساله تقيه
۲۳ ـ رساله القضاء عن الميت
۲۴ ـ رساله قاعدة من ملك
ساير آثار ارزشمند شيخ انصارى(قدس سره) در حال طى نمودن آخرين مراحل تحقيق ، آماده سازى و حروف‌چينى مى باشد ، كه اميد است در كوتاه ترين مدت شاهد به بارنشستن تلاش بى شائبه محققان بزرگوار گروه تحقيق باشيم .
در ادامه اين اقدامات در سال ۷۰، هيأت علمى كنگره شيخ اعظم انصارى(قدس سره) با شركت علما و مدرسين عالى مقام حوزه علميه قم جهت ارزيابى مقالات و فعاليت هاى علمى كنگره تشكيل گرديد ، كه اعضاى محترم آن عبارتند از : ۱ ـ آية اللّه العظمی موسى شبيرى زنجانى ۲ ـ آية اللّه محمد هادى معرفت ۳ ـ آية اللّه شيخ احمد سبط الشيخ ۴ ـ آية اللّه حاج مجتبى محمدى عراقى ۵ ـ آية اللّه طاهرى خرم آبادى ۶ ـ آية اللّه رضا استادى ۷ ـ آية اللّه جناتى ۸_آیة الله محسن اراكى .
به منظور تمركز فعاليت هاى هيأت علمى كنگره ، دفتر هيأت علمى در سال ۱۳۷۰ با مسؤوليت حجة الاسلام جناب آقاى منتظرى در محل سازمان تبليغات اسلامى قم آغاز به كار نمود و تا كنون به نحو مؤثرى در تمركز اين فعاليتها اقدام نموده است . از آغاز كار اين دفتر تا كنون بيش از ۲۰۵ مقاله از علما و انديشمندان داخل و خارج از كشور به اين دفتر ارسال گرديده است كه پس از بررسي هاى هيأت علمى، تعداد ۱۳۵ مقاله از لحاظ كيفيت و سطح علمى براى طرح در كميسيون ها ، اجلاسيه ها ، مجلاّت ، جرايد و ويژهنامه هاى كنگره مناسب تشخيص داده شده است. اين مقالات به زبانهاى فارسى ، عربى ، اردو و انگليسى بوده كه مراحل نهايى چاپ را توسط واحد انتشارات كنگره طى مى كنند .
پس از ۳ سال تلاش گسترده و فعاليت هيأت علمى و ديگر دست اندركاران ، با نزديك شدن زمان برگزارى اين كنگره ، در آغاز سال ۷۳ ستاد اجرايى كنگره شيخ اعظم انصارى(قدس سره) در حوزه علميه قم با مسؤوليت جناب حجة الاسلام والمسلمين حاج شيخ على محمودى پايه ريزى و آغاز به كار نموده است كه تا كنون با جدّيت به امر سازماندهى ، برنامه ريزى و پيگيرى مقدمات برگزارى هر چه شايسته تر اين كنگره عظيم پرداخته است .
گزارشى از برنامه هاى ستاد برگزارى كنگره
برنامه هاى ستاد برگزارى كنگره جهانى شيخ اعظم انصارى(قدس سره) بدين قرار است:
۱ ـ برگزارى اجلاسيه هاى كنگره جهت طرح و بررسى و نقد مقالات تحقيقى ارائه شده به كنگره .
اين اجلاسيه به مدت ۵ روز (۳ روز آن در شهر مقدس قم و ۲ روز در شهرستان دزفول) برگزار خواهد شد ؛
۲ ـ بازديد مدعوين و ميهمانان كنگره از آثار فرهنگى و تاريخى شهرستان دزفول از جمله منزل ، مدرسه ومسجد منسوب به شيخ انصارى(قدس سره) ، آثار تاريخى و كتابخانه هاى شهرستانهاى دزفول ، شوش ؛
۳ ـ برپايى نمايشگاه بزرگ آثار شيخ(قدس سره) ، اساتيد و شاگردان ايشان در قم ، همزمان با برگزارى كنگره ؛
۴ ـ برپايى نمايشگاه بزرگ آثار علمى و ادبى علما و ادباى خوزستان در شهرستان دزفول ، همزمان با برگزارى و اجلاسيه هاى كنگره در آن شهرستان ؛
۵ ـ برپايى نمايشگاه كنگره شيخ اعظم انصارى (قدس سره) در تهران در ايام برگزارى كنگره ، مشتمل بر آثار علمى شيخ(قدس سره) و شاگردان ايشان ، همچنين كارهاى علمى انجام شده در كنگره ؛
۶ ـ برپايى شب شعر با شركت شعرا و ادباى كشور ، همزمان با برگزارى كنگره در شهرستان دزفول ؛
۷ ـ چاپ و نشر كتب و آثار شيخ انصارى قدسسره با تحقيق علمى كه بالغ بر ۳۳ مجلد مى باشد ؛
۸ ـ چاپ و نشر مقالات علمى ارائه شده به كنگره كه در نوع خود بسيار متنوع و بى نظير است ( حدود ۱۲۰ مقاله ) ؛
۹ ـ چاپ كتاب زندگينامه استاد الفقهاء شيخ انصارى تأليف مرحوم آقا ضياء الدين سبط الشيخ ؛
۱۰ ـ تجديد چاپ كتاب زندگانى و شخصيت شيخ انصارى قدس سره تأليف دانشمند محترم آية اللّه شيخ مرتضى انصارى ؛
۱۱ ـ چاپ مجموعه هاى شعر فارسى و عربى به تفكيك در مدح و رثاء شيخ اعظم كه توسط فاضل گرانقدر جناب آقاى عبد الرضا شالچى گردآورى شده است .
از جمله نكات قابل تذكر كه براى اولين بار در كنگره هاى علمى صورت گرفته ، تشكيل كميسيون هاى تخصصى قبل از برگزارى اجلاسيه هاى كنگره است كه با توجه به كثرت مقالات و زمان محدود برگزارى كنگره و ضرورت پرداختن هر چه بيشتر به مباحث علمى و بررسى ابعاد گسترده آثار و شخصيت شيخ(قدس سره) امكان برپايى كميسيون ها بطور دقيق و مطلوب همزمان با برگزارى كنگره وجود نداشته است ، لذا با تصويب هيأت علمى كنگره ، كميسيون هاى تخصصى قبل از برپايى كنگره تشكيل شده و چكيده مباحث به صورت تخصصى در كميسيونهاى نهايى همزمان با كنگره مورد بحث و بررسى قرار خواهند گرفت .
در پايان ضمن تشكر از همه علما ، صاحبنظران و انديشمندان كه با ارائه مقالات ارزشمند علمى و نظرات و پيشنهادات خود ، دستاندركاران و مسئولين كنگره شيخ انصارى قدسسره را در جهت بالا بردن سطح علمى و كيفى اين كنگره جهانى يارى رسانده‌اند ، از خداوند منان مسألت داريم به ما توفيق روز افزون در انجام وظيفه و پياده كردن رهنمودها و منويات بلند و متعالى مقام معظم رهبرى ( مدظله العالى ) در برگزارى اين كنگره عطا فرمايد .
واحد روابط عمومی و خبر کنگره
ستاد برگزارى كنگره جهانى شيخ انصارى قدس سره
